ТарМПУ «Дарынды ұстаз» факультетінің студенті Маиса АСҚАР

Ең алғаш Қазақстанның жоғары оқу орындарында Абайдың әдеби мұрасы туралы дәріс беруді Мұхтар Омарханұлы Әуезов бастаған еді. Оның өмірін, шығармашылығын зерттеп, біршама еңбектер жазды.

Абайдың сөзі өзгеше, түсіне алғанның жүрегіне-дәру, санасына-шипа. Сонымен қатар ол «Толық адам» ілімін жасаған – хакім. Абайтанушы, ғалым Мекемтас Мырзахметұлы ғылыми тұрғыда сонау Алып Ер Тонадан бастау алған ілім негіздерін атап айтқан еді. Әр ілім ізгілік идеясына сүйенген құндылыққа толы. Абай дәуіріне дейін біз рухани әлемі берік, уланбаған халық едік. Елімізге отаршылдық саясат келген соң ой-санамыз құлдырау процесін бастан кешті. Сыртқы дүниеге «орыстың» терезесінен қарайтындай деңгейге жеттік. Абайдың шығармашылығын зерттеген М.Әуезовтің бұл ілімді ашық түрде атап жазатын мүмкіндігі болмады. Шынын айтқанда, мүмкіндік бермеді. Бірақ қысқа тезистер арқылы Абайдан бойымызға нені сіңіру керектігінің жасырын кодтарын қалдырды. Сол кодтарды түсінуді айтсаңшы? Абайдың ең бірінші елінің ұлттық рухани арнасынан нәр алғаны белгілі. Екінші кезекте – шығыс. Ал шығыс – ол дінмен байланысты. Осы ілімді ғылыми айналымға түсірген М.Мырзахметұлы болатын. Зерттеулерінің нәтижесінде ол «Толық адам» ұғымы өзіндік жүйесі бар дербес бір ілім екендігіне көз жеткізді.

Жүз жылдың жүзі болды Абай мұрасын азық қып келе жатқанымызға. Әлі де тамырын қопарып, танып болдық деп айта алмаймыз. Жұмбақ жанның сыры шын мәнінде оңай болмай шықты. Сөзімізге тұздық қылғалы отырған туындының бірі – «Китаб тасдиқ». Аталмыш шығарманың  біз осы күнге дейін түпнұсқа мәтінін оқымай, тек аудармасымен алданып келіппіз. Былайша айтқанда, Мүрсейіт қолжазбасынан бермен қарай Абайдың «Китаб тасдиқ» шығармасының түпнұсқасы қазақ оқырманына жетпеген.

Қоғамда көпшілік дінтанулық білім мен діни білімнің ара-жігін ажырата алмайды. Сол себепті, халықтың басым бөлігі дінтанулық білімді мешіт пен медреседе ғана алуға болады деп ойлайды. Қазақстанда жоғары оқу орындарында дінтанулық білімнің қалай беріліп жатқандығы туралы Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің дінтану кафедрасының меңгерушісі, философия ғылымының кандидаты, теолог – Кеңшілік Тышханұлымен сұхбаттасқан едік.

Қазақ тарихындағы ислам дінінің рөлін зерттеп  жүрген тарихшы-дінтанушы Жарас Аханмен еліміздегі бүгінгі діни ахуал, дін саласындағы оңалту жұмыстары мен теолог мамандардың жағдайы туралы сұқбатты назарларыңызға ұсынамыз.

2019 жылы 29-тамызында ТарМПУ Әлеуметтік-мәдени дамыту орталығының жетекші маманы Б.Алпысбаев және Жамбыл облысы әкімдігі дін істер басқармасының бас маманы Е.Әскенұлы «JAMBYL» телеарнасының «Иман нұры» бағдарламасына қатысып, дін саласындағы мемлекеттік саясатын жүзеге асыру мақсатында «Қазақстандағы діни білім беру жүйесінің жай-күйі» тақырыбында пікір алмасты.

Сілтемесі: http://taraztv.kz/kz/archive/programs/programs_ruh/iman_nury/1005269

«Жусан» операциясы бойынша  Сириядан елге оралғандармен Ақтаудағы бейімдеу орталығында жұмыс істеп жатқан белгілі дінтанушы — Кеңшілік Тышқанұлымен сұқбаттасып, соғыс аймағынан елге оралған қандастарымыздың бүгінгі жағдайлары,  діни көзқарастары мен  әлеуметтенулерінің қалай жүзеге асырылып жатқаны туралы біліп, кеңінен сұқбаттасып қайтқан едік.

— Кеңшілік мырза, жуырда ғана фейсбуктегі парақшаңызда «Жусан-4» деп жазба қалдырған екенсіз. Сонда «Жусан» операциясының тағы жалғасы жүзеге асырылуда ма?

— Иә, «Жусан-4» операциясы жүзеге асырылды.

— Бұл туралы ешқандай ресми ұйымдар БАҚ-қа ақпарат таратпаған сияқты еді…

— Ресми ақпарат еш жерде таратылмады ғой деймін. Бір білетінім «Жусан-2,3» операциялары арқылы  қалып қалғандарды  жинап, елге әкелді.